- 20 opakowań z brokatem sypkim zatrzymali funkcjonariusze zachodniopomorskiej Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).
- Brokat, jak i inne artykuły z tworzywa sztucznego w rozmiarze mniejszym niż 5 mm objęte są zakazem wprowadzania do obrotu.
- 16 października 2023 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2055 ograniczające użycie mikroplastików, w tym powszechnego syntetycznego brokatu.
- Zakaz używania mikrocząstek syntetycznych polimerów ma na celu dobro środowiska.
Funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej pełniący służbę w Centrum Urzędowego Dokonywania Odpraw Oddziału Celnego w Szczecinie skontrolowali paczkę zawierającą brokat sypki, który nie jest dopuszczony do obrotu na terenie UE. Odbiorca zadeklarował, że znajduje się w niej brokat w proszku. Z uwagi na regulacje Rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2055 z dnia 25 września 2023 r. i wynikające z niego ograniczenia dotyczące wprowadzania do obrotu mikrocząstek polimerów syntetycznych (tzw. mikroplastik), funkcjonariusze zadecydowali o kontroli pod kątem bezpieczeństwa produktu oraz jego stanu skupienia.
W przesyłce z Chin, która miała trafić do mieszkańca Lipian znajdowało się:
- 5 buteleczek brokatu w proszku po 100 g z napisem Craft Express, Shimmer Craft Glitter
- 15 opakowań towaru luzem - bez innych oznaczeń.
Poza tym, że zatrzymany brokat może stanowić zagrożenie dla środowiska nie spełniał też wymagań ogólnego bezpieczeństwa produktów. Przesyłka nie zawierała instrukcji użytkowania, a sam towar miał niepełne oznakowanie, brakowało np. składu, adresu producenta czy jakichkolwiek informacji w języku polskim. Brak ww. informacji i ostrzeżeń może wykreślonych warunkach stwarzać zagrożenie.
W związku z tymi wątpliwościami wystąpiliśmy o opinię do Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Szczecinie (ZWIIH). Inspektor stwierdził, że produkty w formie mikrocząsteczek polimerów syntetycznych (brokat) nie spełniają wymagań, są niebezpieczne i podlegają zakazowi wprowadzania do obrotu.
Towar ten może zostać odesłany do nadawcy z obowiązkowym opisem w dokumencie tranzytowym/wywozowym: „Produkt niebezpieczny - niedopuszczony do obrotu -rozporządzenie (UE) 2019/1020", bądź też zostać zniszczony na koszt importera. Decyzję o tym musi podjąć odbiorca.
Walka z mikroplastikiem w zachodniopomorskiej KAS
Po wejściu w życie unijnych regulacji dotyczących mikroplastiku intensywniej przyglądamy się przesyłkom, w których nadawcy deklarują wprowadzanie na polski rynek brokatu i innych towarów klasyfikowanych jako mikroplastiki (artykuły z tworzywa sztucznego w rozmiarze mniejszym niż 5 mm np. koraliki, cekiny, guziczki, kamienie sztuczne ozdobne).
W ciągu pierwszych kilku dni obowiązywania Rozporządzenia w Oddziale Celnym w Szczecinie zgłoszono trzy przesyłki z sypkim brokatem. Dwie zatrzymane do kontroli, a po otrzymaniu opinii ZWIIH – zwróciliśmy do nadawcy. Przesyłki miały trafić do odbiorcy z terenu powiatu pyrzyckiego zajmującego się importem gadżetów do produkcji materiałów reklamowych.
Pierwsza z przesyłek o wadze 3 kg zawierała 10 opakowań brokatu, druga, również trzy kilogramowa zawierała 20 opakowań.
Zakaz używania mikroplastików dla dobra środowiska
Mikroplastiki to cząsteczki tworzywa sztucznego o wielkości mniejszej niż 5 mm. Nie rozpuszczają się w wodzie i są niezwykle odporne na degradację, zalegają więc w środowisku przez długi czas.
Mikroplastikiem jest też brokat znajdujący się w wielu popularnych kosmetykach do makijażu czy lakierach do paznokci. Taki mikroplastik przedostaje się do kanalizacji i oczyszczalni ścieków i może szkodzić organizmom żyjącym w rzekach i jeziorach. Ostatecznie trafia do spożywanej przez nas żywności oraz wody pitnej.
Szacuje się, że rocznie w Unii Europejskiej uwalnianych jest 42 tys. ton maleńkich kawałków plastiku, które dodawane są m.in. do produktów kosmetycznych.
Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2055 będzie sukcesywnie zakazywało wprowadzanie do obrotu produktów zawierających mikroplastik. Jako pierwsze z obrotu zostały wyeliminowane kosmetyki peelingujące i z brokatem, które zawierają mikrokulki z mikroplastiku.
W przypadku innych kosmetyków okres przejściowy będzie trwał od czterech do 12 lat, w zależności od złożoności produktu oraz dostępnych na rynku zamienników. Przykładowo peelingi i szampony z drobinkami mikroplastiku maja być wycofane do 17 października 2027 r. a pomadki, produkty do paznokci, produkty do makijażu (np. cienie do oczu) do dnia 17 października 2035 r.
Jak zapisano w preambule do rozporządzenia :
"Wszechobecność niewielkich fragmentów syntetycznych lub modyfikowanych chemicznie polimerów naturalnych, które są nierozpuszczalne w wodzie, ulegają bardzo powolnemu rozkładowi i z łatwością mogą dostawać się do układu pokarmowego organizmów żywych, budzi obawy dotyczące ich ogólnego wpływu na środowisko i potencjalnie na zdrowie człowieka. Polimery te występują powszechnie w środowisku i wykryto je również w wodzie pitnej i żywności. Kumulują się w środowisku i przyczyniają do zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku".